Arbeidsmigranten kan je niet bestellen per kilo
Vandaag presenteert Agnes Jongerius haar rapport voor betere werk- en woonomstandigheden voor arbeidsmigranten die van buiten de EU komen. De wet over toelating tot de Europese arbeidsmarkten ondergaat nu een wijziging. “Bijna wekelijks lees ik nieuwe onthullingen over erbarmelijke woningen en uitbuiting. Ik ben het zat.“
De Europese Commissie stelde recent een aanpassing voor van de richtlijn ‘gecombineerde vergunning voor verblijf en arbeid’, waarmee niet-Europese werknemers aan de slag kunnen in Europa.
Het idee is om arbeidsmigratie van buiten de EU te vergemakkelijken voor werkgevers. Het onbegrijpelijk dat de Commissie vergeet om ook betere werk- en woonomstandigheden voor arbeidsmigranten te verankeren.
Arbeidsmigranten worden bij de vleet uitgebuit. Ze moeten betere bescherming krijgen en dezelfde rechten als alle andere werknemers in Europa.
Hoge kans op misstanden
De Europese wet ‘gecombineerde vergunning voor verblijf en arbeid’ bestaat sinds 2011. Hiermee kan een arbeidsmigrant uit een land buiten de EU of diens werkgever met één aanvraagprocedure zowel een werkvergunning als verblijfsrecht regelen.
Omdat het goed zou zijn voor de economie wil de Europese Commissie het voor werkgevers simpeler maken om arbeidskrachten te werven. Maar die kun je niet bestellen per kilo, het gaat om mensen die dromen en behoeften hebben, en rechten.
De arbeidsinspectie signaleert al langer dat werkgevers en uitzendbureaus arbeidsmigranten van steeds verder halen, bijvoorbeeld uit Moldavië, Kazachstan of zelfs de Filipijnen.
Deze mensen worden tewerkgesteld in sectoren die bekendstaan om hun lage lonen en hoge kans op misstanden. Denk aan de transportsector, de vleesindustrie, of de logistieke sector.
Het is nu in Nederland volkomen legaal voor werkgevers om tot een kwart van het minimumloon van een arbeidsmigrant in te houden voor onderdak. Vaak in ruil voor erbarmelijke omstandigheden.
Positie van werknemers verstevigen
Ik wil daarom de wetswijziging aangrijpen om de positie van werknemers uit landen buiten de EU te verstevigen. Voordat hun werk begint moet duidelijk zijn wie de werkgever is, ook als dit een uitzendbureau is of wanneer ze werken via een onderaannemer.
Ook moet het salaris en het werkrooster duidelijk zijn. Als arbeidsmigrant moet je altijd toegang hebben tot je documenten. Vaak wordt het arbeidscontract en de vergunning door de werkgever achtergehouden. Daar moeten fikse boetes op komen te staan, anders kan je als arbeidsmigrant nooit je rechten opeisen.
Ook moeten arbeidsmigranten uit derde landen expliciet dezelfde rechten krijgen als werknemers uit de EU als het gaat om bescherming tegen illegitieme inhoudingen van het loon, bijvoorbeeld voor huisvesting.
Het is nu in Nederland volkomen legaal voor werkgevers om tot een kwart van het minimumloon van een arbeidsmigrant in te houden voor onderdak. Dat gaat om veel geld – vaak in ruil voor erbarmelijke omstandigheden.
De lijst met uitzonderingen in de huidige Europese wet is langer dan het aantal gelijke rechten dat een arbeidsmigrant krijgt, dat moeten we omdraaien.
