Roemenen die voor één euro per uur op een Friese scheepswerf werken. Poolse aspergestekers die met zijn twintigen op één kamer slapen. Komende maand begint in alle felheid het politieke gevecht om aan deze misstanden en ergernissen een eind te maken. Agnes Jongerius leidt voor de sociaaldemocraten in het Europees Parlement die strijd. Een strijd voor een meer sociaal Europa, waar iedereen voor gelijk werk op dezelfde plek een gelijk loon krijgt.
Inzet is de aanpassing van de zogeheten ‘detacheringsrichtlijn’, een achterhaalde Europese wet die werkgevers misbruiken om mensen onderbetaald aan het werk te zetten. De Europese Commissie heeft eerder dit jaar voorstellen gedaan om dat misbruik te bestrijden. De komende maanden buigt het Europees Parlement zich over die plannen. En dat belooft een pittig debat te worden. Links tegen rechts, oost tegen west.
De nu geldende detacheringsrichtlijn dateert van 1996. Daarin wordt geregeld, dat werknemers, die tijdelijk in een ander EU-land gaan werken, vast kunnen houden aan de arbeidsvoorwaarden en sociale zekerheid van hun thuisland. Maar de EU van 1996 is niet de EU van 2016. Toen was het welvaartsniveau in de vijftien lidstaten min of meer gelijk. Maar met de toetreding van de minder welvarende landen in Oost-Europa gaat die vlieger niet meer op. Sluwe werkgevers zagen de kans schoon om flinke voordelen te halen uit de op zich goedbedoelde Europese regels voor detachering.
Detachering is zo een ‘business model’ geworden. In Nederland werken – vaak tegen schandelijke arbeidsvoorwaarden – nu bijna negentigduizend ‘gedetacheerde’ werknemers. Vooral in de bouw, de agrarische sector, de horeca en in het transport. Dat zorgt voor grote druk op Nederlandse werknemers. Zij zien dat niet alleen hun baan maar ook hun loon gevaar loopt.
Agnes Jongerius vindt het voorstel van de Europese Commissie een goed begin, dat wel moet worden aangescherpt. Zo moet de duur van detachering onder de arbeidsvoorwaarden van het thuisland worden beperkt, twee jaar is te lang. Ook moeten alle cao’s van toepassing zijn op gedetacheerde werknemers. Detacheren via brievenbusfirma’s moet onmogelijk worden. En werknemers moeten een tijd in dienst zijn voor ze naar een ander EU-land kunnen worden uitgezonden.
De nieuwe regels stuiten op veel verzet bij de regeringen van de Oost-Europese lidstaten. Volgens die landen doet de EU te weinig om hun economieën vooruit te helpen. Vandaar dat er op de Europese markt geconcurreerd wordt met lonen. Ook de werkgevers in West-Europa, zoals het VNO/NCW, zijn tegen. ‘Teveel rompslomp’, zeggen ze. Maar in werkelijkheid zijn ze natuurlijk doodsbenauwd hun goedkope arbeidskrachten te verliezen.
Het is nu aan Agnes Jongerius om – samen met haar collega rapporteur van christendemocratische huize – een goede wet door het parlement te loodsen. Een die verdringing en uitbuiting tegen gaat. Een wet, die daadwerkelijk een forse stap zet richting dat sociale Europa, waar wij ons als PvdA met veel overtuiging sterk voor maken.
